Miljoenen spermacellen proberen een eicel binnen te dringen. Hoe lukt dat? en waarom lukt het er maar één?
De spermacel
Laten we eerst kijken hoe het die ene spermacel WEL lukt. De cel bestaat uit een zwemstaart, een klein lijfje met brandstof, en een kop. De kop bevat de celkern, waarin het genetisch materiaal van de man zit. Het eerste obstakel dat de spermacel moet overwinnen is de afstand. Er moet een flink stuk gezwommen worden. Gelukkig "ruikt" de spermacel goed welke kant hij op moet.
De gel-laag: een moeilijk doordringbare voortuin
Het belangrijkste obstakel wat de spermacel nu moet overwinnen is de dikke gel-achtige laag van de eicel. Dit is een dikke kleverige troep waar je niet zomaar doorheen komt. Gelukkig heeft de spermacel hier een trucje voor. Zodra hij met zijn neus contact maakt, spuwt een speciaal organel: het acrosoom, stoffen naar buiten die de gel-laag plaatselijk zachter maken. Tegelijkertijd wordt er een lang, scherp uitsteeksel gevormd waarmee er door de gel-laag heen geprikt kan worden.
De goede sleutel
Zoals de gel-laag een overwoekerde, dichtbegroeide voortuin zou kunnen zijn, zou je het celmembraan van de eicel kunnen zien als de voordeur. Aankloppen heeft hier geen zin, je moet de goede sleutel bij je hebben om binnen te komen. Op het puntje van het scherpe uitsteeksel van de spermacel is een groep specifieke eiwitten te vinden. Je raadt het al, dit is de sleutel. Dit is dus ook de reden dat verschillende diersoorten elkaar niet kunnen bevruchten: ze hebben de verkeerde sleutel!
Bevruchting, en een beetje privacy
Bij het binden van de eiwitten van de spermacel aan de receptoren van de eicel (de sleutel, en het sleutelgat), versmelten de twee cellen met elkaar en gaat de celkern van de spermacel de eicel binnen. De staart blijft achter. Om te zorgen dat er geen andere spermacellen volgen, verandert vervolgens de elektrische lading van de eicel. Binnen 1 tot 3 seconden raast er een elektrische schokgolf over de complete eicel. Alle spermacellen die op het punt stonden door te dringen, met de sleutel al in de hand, worden nu direct afgestoten. Ook worden alle receptoren onbruikbaar, waardoor de sloten niet meer werken.
De muur
Tot slot worden er stoffen in de eicel geactiveerd die de wand van de eicel verdikken en verharden. Zo wordt er een ondoordringbare muur gevormd. Deze muur is ongeveer één minuut na de bevruchting klaar, waarna de elektrische lading weer normaal wordt.
Tweeling?
Wat nu als er toch twee spermacellen doordringen? Helaas, dit levert geen tweeling op. Een bevruchting met meerdere spermacellen resulteert in een niet levensvatbare vrucht. Er zal geen groei plaatsvinden, en de eicel zal afgestoten worden. Onvruchtbaarheid kan dus gek genoeg komen doordat de zaadcellen niet goed genoeg zijn, maar ook doordat ze TE goed zijn! Het is natuurlijk niet de bedoeling dat alle deuren ingetrapt worden!
Gekke kippen
Sommige vogels zoals de kip en de zebravink moeten JUIST bevrucht worden door meerdere spermacellen. Als er maar één spermacel de eicel binnendringt is de vrucht vaak niet levensvatbaar. Wetenschappers weten nog steeds niet welke hoeveelheid spermacellen optimaal is, en waarom.. bizar toch?
